wróć do GAWĘDA>>

Pochodzenie nazwy "Opoczno"

Początki nazwy miasta Opoczna, podobnie jak początki samej miejscowości giną w mrokach dziejów. Nazwa miejscowości wyrosłej ze średniowiecznego osiedla targowego ukształtowała się prawdopodobnie na przestrzeni XI-XIII wieku. W dokumencie króla Kazimierza Wielkiego z 15 II 1344 roku ustanawiającym drogi handlowe z Polski na Węgry i na Ruś występuje już nazwa Opoczno. Dokument ten uważany jest za najwcześniejszą, najbardziej wiarygodną wzmiankę źródłową o Opocznie. Od tej pory miasto nad Drzewiczką określane jest w dokumentach jako Opoczno. Istnieje jeszcze jedna, wcześniejsza wzmianka, którą przyjmuje się za pierwszą wzmiankę o Opocznie. Znajduje się w dokumencie księcia Leszka Czarnego z 1284 roku, nadającym na uposażenie kolegiacie sandomierskiej m.in. wieś Opoczę. Miejscowość tę identyfikuje się z Opocznem, lecz nie jest to identyfikacja całkowicie pewna.
Istnieje kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy Opoczno. Najczęściej wiąże się je ze słowem "opoka", które obecnie oznacza skałę osadową o białej i kremowej barwie, zbudowaną z węglanu wapnia z domieszką krzemionki. Dawniej, potocznie słowo to oznaczało skałę, kamień, podłoże skaliste. Hipoteza ta miała swoje uzasadnienie w położeniu geograficzno - geologicznym Opoczna. Miasto to bowiem leży w obrębie Wzgórz Opoczyńskich, w ich północno-wschodniej części. Usytuowane jest na wapiennym wzniesieniu sięgającym 234 m n.p.m. Prawdopodobnie właśnie to położenie miasta "na opoce" dało początek jego nazwie.
W tradycji miasta natomiast występują jeszcze inne wersje pochodzenia nazwy Opoczno wywodzące ją od słowa "odpoczno".
Jedna z nich podaje, iż w okoliczne lasy przyjeżdżał na odpoczynek król Kazimierz Wielki, druga mówi o kupcach ciągnących przez miasto i wypoczywających na wzniesieniu, nad rzeką Drzewiczką. Miejsca te zaczęto nazywać "odpoczno". Z biegiem lat, w trakcie ewolucji języka przekształcono je na Opoczno.
Jednoznaczne określenie pochodzenia nazwy Opoczno jest jednak niemożliwe, ze względu na brak wzmianek o tej miejscowości z okresu wczesnego średniowiecza, gdy miejscowość ta kształtowała się. Niemożliwe jest więc prześledzenie ewolucji nazwy "Opoczno". Miasto bowiem już w XIV wieku określano mianem istniejącym do dzisiejszego dnia.
Opoczno leżące w województwie łódzkim nie jest jedyną miejscowością o tej nazwie. Wiadomo o istnieniu Opoczna Chwałowic w Starachowickiem i czeskiego Opoczna w Czechach.(zobacz też tu)

Lidia Świątek

(z "Tygodnika Opoczyńskiego" nr 51/52 2001)