Pierwotny budynek
istniał już w. XIV w. i do 1760 r. stanowił ośrodek probostwa. W XVIII w. na
jego miejsce został wystawiony obecny kościół, o konstrukcji zrębowej, który
był kilkakrotnie przebudowywany. Składa się z nawy prostokątnej, prezbiterium
i kruchty. Posiada płaskie stropy, a dachy dwuspadowe. Od zachodu osłonięty
jest okapem. Wnętrze zdobi polichromia z przeł. XIX i XX w., rzeźba kamienna
Chrystusa Frasobliwego z 1747 r. oraz ikony pochodzące z dawnej opoczyńskiej
cerkwi prawosławnej.
Rozciąga się wokół kościoła św. Marii Magdaleny. Znajdują się tu interesujące
nagrobki żeliwne, wykonane w zakładach przemysłowych Drzewicy i Bliżyna. Są
one cennymi zabytkami techniki odlewniczej, której największy rozwój przypada
na drugą połowę XIX w. Na cmentarzu tym pochowano m.in. powstańców z 1863 r.
oraz żołnierzy poległych w 1939 r.
Druga wielka manifestacja na tym rynku odbyła się w październiku 1917 r., kiedy
Opoczno znajdowało się jeszcze pod okupacją austriacką, w rocznicę zgonu Tadeusza
Kościuszki. W czasie uroczystości, w której uczestniczyły
również wszystkie warstwy społeczne, odsłonięto kamienny pomnik z popiersiem
Naczelnika.
Jej pierwotny budynek z czasów Kazimierza Wielkiego był parterowy, podpiwniczony,
o sklepieniu kolebkowym. Na pocz. XX w. powiększona została o jedno piętro.
Pierwotny kościół wzniesiono w XIV w. staraniem Kazimierza Wielkiego. W 1934
r. rozebrano go, pozostawiając tylko prezbiterium z fragmentem ściany tęczowej
i zakrystię. Obecny kościół trzynawowy zbudowany został w latach 1934—39. Dawne
prezbiterium o sklepieniu gwiaździstym zamieniono na kaplicę, w której zasługują
na uwagę: odrzwia kamienne, profilowane, z blaszanymi drzwiami, ołtarze barokowe,
XVIII-wieczna rzeźba kamienna św. Bartłomieja oraz stalle z końca XVI w., sprawione
w drodze sądowej egzekucji. Jak to się stało? W czasie zatargów ze starostą
opoczyńskim, Stanisławem Ligęzą z Bobrku, mieszczanie opoczyńscy usunęli z kościoła
i zapewne porąbali starościńskie stalle. W 1595 r. sprawa powędrowała do sądu.
W
dwa lata później zapadł wyrok, mocą którego musieli oni dostarczyć nowe stalle,
a bezpośrednio winni tego zajścia mieli pokutować przez 6 tygodni w zamkowej
turmie. Wójt, Jan Przecławek, uznany za głównego prowodyra buntów i zamieszek,
został skazany na wygnanie z miasta.
W kościele znajdują się także nagrobki późnorenesansowe: Adriana Śmigielskiego
(zm. 1616 r.), kamienny, z rzeźbioną leżącą postacią rycerza, zwieńczony herbem
Ogończyk; Piotra Załuskiego, chorążego ziemi rawskiej, marmurowy, z rzeźbioną
stojącą postacią rycerza, wykonany ok. 1630 r.; Jerzego i Anny z Podlodowskich
Dunin-Karwickich, marmurowy, w kształcie portalu, z tablicą inskrypcyjną, wykonany
ok. 1623 r. W czasie przebudowy kościoła wiele tablic nagrobkowych usunięto.
Staraniem opiekuna zabytków, W. Koperkiewicza, część z nich wmurowano w zewnętrzną
ścianę kościoła.
Plebania.
Budynek piętrowy, murowany, składa się z pierwotnego domu wystawionego w 1622
r. na rzucie dwóch prostokątów, a przebudowanego prawdopodobnie w końcu XVIII
w. oraz z nowej przybudówki. Nad wejściem do najstarszej części plebanii znajduje
się ozdobne, kamienne zwieńczenie z XVIII w. opatrzone herbem Dębno i Lewart
z żeliwną tablicą erekcyjną pośrodku oraz kamienny kartusz z herbem Wazów.
Fundatorem pierwotnego budynku był Kazimierz Wielki. Przeznaczył go na siedzibę
dla swej ulubienicy, Esterki, Żydówki pochodzącej
z Opoczna. Budynek ten posiadał sklepione izby i rozległe piwnice, z których
można się było dostać do zamku królewskiego. Uległ on różnym przeróbkom. W drugiej
pół. XIX w. powiększono go o jedno piętro. Obecny zarchaizowany wygląd nadał
mu w 1927 r. architekt Majewski. Do najstarszych części obecnego budynku należą
dwa pomieszczenia na parterze, o kolebkowym sklepieniu, oraz piwnica z portalami.
W poł. XIX w. Dom Esterki został ofiarowany Radzie Opiekuńczej przez Ignacego
Drużbackiego, sędziego pokoju i dziedzica dóbr Zameczek. Po odnowieniu, dolną
jego część przeznaczono na sklepy i szpital, górną na salę zebrań obywatelskich
i miejsce rozrywek. W czasie powstania styczniowego w jego piwnicach urządzono
więzienie, w którym przebywał m.in. młody powstaniec, Julian Pryliński z Sienna,
były alumn seminarium sandomierskiego.
Jak poświadczają przekazy historyczne, za czasów Kazimierza Wielkiego, a więc
w XIV w., zamek w Opocznie, stojący nad Drzewiczką, został powiększony przez
wystawienie sali rycerskiej, izby i baszty zachodniej. W późniejszych czasach
niejednokrotnie ulegał dewastacji i był odbudowywany. Obecny jego wygląd bardzo
odbiega od pierwotnego. W 1927r. arch. Majewski, chcąc zarchaizować skromną
bryłę budynku, dodał attyki renesansowe, a przy wejściu portale baniowe. Nad
dawną bramą pozostawił płytę kamienną z herbem Odrowąż. W XVIII w. w lochach
i na wieży zamkowej mieszczanie opoczyńscy odsiadywali kary. Przez pewien czas
zamek był siedzibą władz powiatowych. Obecnie mieści się tu Muzeum Regionalne
oraz Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Opoczyńskiej.
Zbudowana zapewne po pożarze miasta w końcu XVIII w., na planie prostokąta.
Pierwotnie wnętrze jej składało się z sali dla mężczyzn i przylegających do
niej od zachodu sieni i izby, ponad którymi znajdowało się pomieszczenie dla
kobiet. Półkolista nisza w ścianie wschodniej przeznaczona była na rodały. Wejście
zdobi portal. W sierpniu 1809 r. przed synagogą odbyła się uroczystość, zorganizowana
przez kahał opoczyński z racji obchodów napoleońskich. Młodzież żydowska na
znak gotowości trzymała w rękach piki. Gdy tłumy znalazły się przed synagogą,
wyniesiono zwój księgi Tory, po czym izraelita Eliasz Lipczyc wygłosił patriotyczne
przemówienie w języku polskim. Na zakończenie, na murach synagogi przytwierdzono
złotego orła napoleońskiego.
Pierwszy, modrzewiowy, przy ul. Cichej l, pochodzi z 1803 r. i ma konstrukcję
zrębową, szalowaną, a dach czterospadowy. Posiada sień z urządzeniami przeciwogniowymi,
po bokach której rozmieszczone są izby. W 1828 r. należał do braci Otfinowskich,
obecnie do Aleksandra i Mariana Kucharskich. Drugi dworek, przy ul. l Maja 17,
pochodzi z XVIII w. Zbudowany jest z drewna, szalowany, na podmurówce, o dachu
czterospadowym. Z sieni dwustronne wejście prowadzi do pomieszczeń mieszkalnych.
Dom ten był własnością Gradowskiego, asekuratora Opoczno.
Na terenie dawnego Starostwa, w starym parku, znajduje się murowany dwór z przeł.
XVII i XVIII w. oraz piętrowa oranżeria i spichlerz z pierwszej poł. XIX w.
Zasadniczy rozkład poziomy dworu usytuowany jest na wydłużonym prostokącie.
Posiada on 2 boczne alkierze, czterokolumnowy portyk oraz dach łamany, czterospadowy.
W pobliżu dworu, na skraju parku, zachowały się jeszcze czworaki, które były
niegdyś przeznaczone dla służby folwarcznej.
<Zabytki> <Historia> <Zdjęcia> <Gawęda> <Żydzi> <Legendy> <Linki> <Autorzy>